SEJNY

ZIEMIA SEJNEŃSKA o pagórkowatym, polno-leśnym krajobrazie, z licznymi jeziorami i rzeczkami, o niewielkim zaludnieniu - warta jest poznania. Jej stolicą są powiatowe Sejny, ładne miasteczko kresowe, przez które prowadzi szosa do przejścia granicznego na Litwę, w Ogrodnikach. Miasto wzięło swą nazwę od rzeki Sejny (obecnie Marychy). Założył je w 1602 roku właściciel okolicznych dóbr, Jerzy Grodziński. Nie mając następców, w kilka lat później, cały majątek zapisał testamentem dominikanom wileńskim, którzy przystąpili do zagospodarowania swej własności: miasteczka, folwarków, kilku wsi, jezior i znacznej połaci lasów. W 1610 roku przystąpili w Sejnach do budowy murowanego założenia klasztornego z okazałym kościołem. Jest to teraz najcenniejszy zabytek architektury sakralnej na Suwalszczyźnie. Sejny pomyślnie rozwijały się do czasów "potopu" szwedzkiego; następnie wyraźnie podupadły, odradzając się ponownie w połowie XVIII wieku dzięki gospodarczej, oświatowej i dobroczynnej działalności dominikanów. Kiedy w 1795 roku Sejneńszczyzna znalazła się pod zaborem pruskim, dobra zakonników zostały skonfiskowane, a mnisi usunięci z Sejn. Niemniej miasto dalej się rozwijało. Było siedzibą powiatu i stolicą diecezji augustowskiej (do 1925 r.). Dumą były szkoły średnie, które wychowały wielu wybitnych obywateli. Po 1815 roku ziemia sejneńska była częścią Królestwa Polskiego. Władze carskie zlikwidowały szkolnictwo sejneńskie. Odsunięcie miasta od głównych traktów spowodowało jego kolejny upadek. Niemniej w połowie XIX wieku były ważnym ośrodkiem litewskiego odrodzenia narodowego. Żyło tu bowiem wielu światłych Litwinów. W latach 1897-1902 biskupem sejneńskim był Antanas Baranauskas (Antoni Baranowski). Sejny zachowały zabytkowy układ przestrzenny z wydłużonym rynkiem, przy którym - obok zabytkowych budynków - stoją pomniki związane z historią miasta.

Sejny są bazą wypadową w atrakcyjne turystycznie rejony Sejneńszczyzny. Warto zwiedzić Puńsk, stolicę polskich Litwinów, czy letniskowe Giby otoczone jeziorami. Nad pobliskim dużym i pięknym jeziorem Pomorze, znajdują się ośrodki wypoczynkowe i pensjonaty. Godzi się też zobaczyć okolice granicznego jeziora Gaładuś. Nad jeziorem Hołny w Krasnogrudzie spędzał w latach trzydziestych wakacje Czesław Miłosz, laureat Nagrody Nobla. W Sejnach godne obejrzenia są następujące zabytkowe budowle: podominikański zespół klasztorny, Biała Synagoga (na fotografii obok; mieści się w niej galeria sztuki), dom talmudyczny (obecnie siedziba Ośrodka "Pogranicze - sztuk, kultur, narodów"), dawny pałac biskupi. W środkowej części rynku znajduje się ratusz i klasycystyczna Stara Poczta, dalej kaplica św. Agaty, na wprost bazyliki.